Hayat ve Toplum Üstüne Düşünceler

Chamfort, Fransa’nın devrim öncesi yıllarını, “Eski Rejim”i, içerden ve dikkatle gözlemleyen, hem siyasal ve hukuksal yapıyı, hem de toplumu, en ağır şekilde hicveden bir gözlemci. Hayat ve Toplum Üstüne Düşünceler’de yazar, en radikal anlamıyla bir toplum, uygarlık ve ahlak eleştirisi yapıyor. Bu niteliğiyle Fransız aydınları arasında kendine özgü bir yere oturan yazarın aforizma ve anekdot formundaki bu eseri bize zaman zaman Montaigne’i hatırlatacak, bazen de Camus’yü çağrıştıracak.

Aforizma zor bir tür; kıssadan hisse çıkarma amaçlı yazılıyor. Tek atımlık barut gibi. Sözcüklerin iyi seçilmesi önemli. Karşıt görüşlerin gözetilmesi, denge tutturulması önemli. Chamfort bu anlamda türün en başarılı ve özgün örneklerinden birini veriyor. Chamfort’un Düşünceler’inde sadece aforizmalar yok, anekdotlar da var. Aforizma ustası olarak yazar, çoğunlukla kural koymak, bütün bağlamlar için geçerli savlar, tezler üretmek çabasında. Chamfort, anekdotlarında ise XVIII. yüzyıl sonu Fransız toplumuna ayna tutuyor. Bu ayna, gerçeği çarpıtmadan, olduğu gibi yansıtıyor. Yazar,  bir tarihçi titizliğiyle öykünün bağlamına sadık kalıyor ve bazen çok ilginç ayrıntılar veriyor. Genel geçer bir formül oluşturmak yerine, var olan durumu saptayarak, okuru konu hakkında düşünmeye sevk ediyor. Okur, bu eserde Fransız edebiyatının en özgün yazarlarından biriyle tanışırken hem hayat ve toplum üstüne yeniden düşünmek, hem de dönemin Fransız toplumuna içerden bakmak fırsatını bulacaktır.